
Aile ve Çift Terapisi
Aile nedir?
Aile, temel işlevi üreme, çocukların bakımı, büyütülmesi ve sosyalleşmesi olan toplumun en küçük birimidir. Günümüzde sağlıklı bir ailenin yerine getirmesi geren 3 ana işlevi vardır.
1. Temel: Aile üyelerinin bakımı, beslenmesi, korunması ve eğitimi gibi yaşamsal gereksinimlerini sağlamalıdır.
2. Gelişimsel: Sıcak ve açık iletişim ile duygusal yakınlığın kurulması, destek ağı, sosyalleşme gibi aile bireylerinin ruhsal ve sosyal gelişimini desteklemelidir.
3. Kriz: Aileyi bütünüyle etkileyen ya da aile üyelerinden birinin yaşadığı bir zorluk ile baş etmek için aile üyeleri birbirine destek olmalı ve korumalıdır.
Aile ve Çift Terapisi Nedir?
Aile ve çift terapisi; değişim ve gelişimi sağlamak adına, aileler ve çiftler arasındaki yakın ilişkinin çalışıldığı, psikoterapinin bir dalıdır. Bireylerin diğer insanlarla kurdukları ilişkiler, ruh sağlıkları ve duygusal doyumları açısından çok önemlidir. Özellikler ebeveyn, eş ve çocuklar gibi kişilerle kurulan yakın ilişkiler daha belirleyicidir. Bu yakın ilişkilerden birisi olan evlilik ilişkisinde, eşler zaman zaman çatışmalar, zorlu ve sıkıntılı dönemler yaşayabilirler.
Aile ve çift terapisinde amaç, aile içinde ve çiftler arasında yaşanan zorlu ve sıkıntılı süreçlerin ele alınarak çatışmaların çözülebilmesi ve tüm aile üyelerinin sağlıklı yönde değişiminin ve gelişiminin sağlanmasıdır. Hem aile içi ilişkileri düzenlenmesi hem de diğer insanlar ve durumlar ile ilişkilerin düzenlenmesi hedeflenmektedir.
Ülkemizde aile ve çift terapisi son yıllarda giderek artan bir öneme sahiptir. Bireyler, sıkıntılı ve zor olan döngülerinden kurtulabilmek için tüm sistemde meydana gelebilecek bir değişime ihtiyaç duymaktadırlar. Terapistler, aile üyelerinin birbirlerine yardım edebilmeleri için yapıcı yollar bulmasına yardım ederler. Her bir üyenin sıkıntısı aile sistemi içinde değerlendirilir.
Aile ve çiftlerle olan çalışmaların uzun vadeli etkisi söz konusudur. Terapiye katılan bireyler, kendileri ve diğer aile üyeleri hakkında daha fazla şey öğrenmektedirler. Bireylerin birbirleri ile kurdukları yakın ilişkiler desteklenmektedir. Problemlerle baş etme becerilerinin edinilmesi ile birlikte, sadece o anda yaşanan durumlara çözüm üretilmesi değil, sonrasında da yaşanabilecek bazı zor durumlarla baş edilebilesi sağlanabilmektedir.
Hangi durumlarda aile terapisine başvurulmalıdır?
-
Büyük aile problemlerinde
-
Ev içindeki rol paylaşımı problemlerinde
-
Evliliğe hazırlık, yeni evli, yeni çocuklu, çocuğun evden ayrılması, emeklilik ve yaşlılık gibi dönem geçişlerinde yaşanan problemlerde
-
Çocuk ve ergenlerde okula başlama, ev ve/veya okulda davranış bozukluğu ve diğer okul problemleri
-
Cinsel problemlerde
-
Yeme bozuklukları
-
Aile üyelerinin iletişimi ve birbirini algılamasında kronik ve ciddi sorunların varlığında
-
Beklenmedik şekilde ortaya çıkan ya da kronik hastalıklarda
-
Ailenin ani ölüm ya da travma ile karşılaşmasında
-
Bireyselleşemeyen ayrılma sorunu olan bir ergenin varlığında
-
Ebeveynlerin çocuk tarafından kontrolü ya da yönetilmesinin söz konusu olduğu durumlarda ve diğer ebeveynlik becerileri için
-
Ayrılık ve boşanma sırasında yalnızca çocukların iyiliği göz önünde tutulabilmesi için danışmanlık almak üzere
-
Üvey bireyi bulunan ailelerde destek amaçlı
-
Evlat edinme, üvey ebeveyn/çocuk ilişkilerinde
-
Aile yaşamında değişiklikler (iş değişikliği, ekonomik problemler, taşınma, göç vb.)
-
Diğer tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda (örneğin bireysel terapide sürekli aile sorunları gündeme geliyorsa...)
-
Hasta birey psikiyatrik tedaviye isteksizse
-
Alkol ve madde kullanımı
-
Kendine zarar verici davranışta
-
Aile üyelerinden birindeki düzelme bir diğer bireyde bozukluğa neden oluyorsa
-
Ailede birden fazla kişinin tedaviye ihtiyacı olduğu halde kaynaklar yalnızca birisi için yeterli ise
Aile terapisine başvurulmalıdır. Bazı durumlarda, aile ve çift terapisi yasal olarak önerilmektedir. Örneğin aile mahkemelerinde boşanma vb. bazı davalarda önce aile/çift terapisi önerilmektedir.
Aile ve Çift Terapisi Nasıl Yapılır?
Aile ve çift terapisi uygulamalarının farklı yöntemleri vardır. Bazı uygulamalarda tüm aile üyeleri aynı seansta bir araya gelirken, ağırlıklı olarak terapist aile üyelerinden bir ya da ikisini veya çiftleri tek tek görebilir. Özellikle çocuk merkezli aile terapisi uygulamalarında, bazı durumlarda, çocukları öğretmenleri, okul rehberlik servisi ya da sosyal hizmet uzmanları ile görüşmeler söz konusu olabilmektedir.
Aile ve çift terapisi, duruma göre değişebilmekle birlikte, genellikle 8–24 seans olarak yapılmaktadır. Ailenin ihtiyaçlarına bağlı olarak daha kısa ya da daha uzun süreli olabilir. Genellikle haftada bir veya 2 haftada bir uygulanır. Aile ve Çift terapisi için en az 1-1,5 saat daha uygun olur; süreçte aile bireyleriyle de ekole bağlı olarak genellikle tek tek görüşülebilir. 2'den fazla aile bireyinin dahil olduğu aile terapilerinde her seansa aile üyelerinin tümü katılmamaktadır.
Kliniğimizde Çift terapisi için ilk başvurularda tercihen çiftler, birbirini takip eden 2 seansta birlikte görülmektedirler. Bu ilk seanslarda çatışmalı oldukları konular, tartışma etkileşimleri, ilişkilerinin geçmişi ve süreçleri değerlendirilmektedir. İlk değerlendirme seanslarından sonra çiftlere değerlendirme ölçek ve anketleri verilmektedir. Birlikte yapılan seanslardan sonra ihtiyaç durumuna göre terapistiniz çiftleri ayrı ayrı birer seans görmek isteyebilir. Bireysel seansların ardına yine çiftin birlikte katılacağı bir geri bildirim seansı düzenlenir, değerlendirme ve bireysel seanslar ile ölçeklerden elde edilen veriler ışığında, ilişkinin güçlü ve geliştirilmeye ihtiyaç duyan yanları konuşulur, çift işle birlikte çift terapisi hedefi belirlenir ve planlaması yapılır.
Aile ve Çift Terapisi Online Olabilir mi?
Kliniğimizde ‘zoom’ vb görüntülü konuşma platformları üzerinden online aile ve çift terapisi uygulanmaktadır. Çiftlerin seans sırasında birlikte ekran önünde, aynı odada olmaları çift terapisinde tercih edilmektedir ve seanslar daha sağlıklı ilerler. Ancak çalışma saatleri, ayrı yaşama veya farklı sebeplerden dolayı farklı mekanlarda oldukları durumlarda, aynı uygulama üzerinden çiftlerin ayrı ayrı bağlanmaları da katılımın sağlanamayacağı haller için sürekliliğin sürdürülmesi adına uygulanabilir. Online bireysel terapilerden farklı olarak, online çift ve aile terapisinde bağlantı kuracağınız aletin tercihen bir bilgisayar olması, her iki bireyin de ekrana sığması açısından daha uygun olacaktır.
Partnerim hazır değilse seansa tek başıma katılabilir miyim?
Kesinlikle katılabilirsiniz. Bireysel seanslar netlik kazanmanıza ve ilişki dinamiklerinizi geliştirecek stratejiler öğrenmenize yardımcı olabilir. Çift terapisinin içinde de bireysel yapılandırılmış 1 veya 2 seans yapılmaktadır. Eşiniz sizin bireysel seanslarınız tamamlandıktan sonra kendi bireysel seansları için katılabilir, çift olarak devam etmek için hazır hissederseniz birlikte devam edebilir ya da partnerinizle olan görüşme ilişki dinamiği ve sizinle ilgili ek bilgi sağlandığı bir aile görüşmesi olarak kullanılabilir. İlişki/evlilik çarklardan oluşan bir sistem gibidir, her dişli çark bir bireyi temsil eder. Bireysel terapiye devam etseniz bile, sizin değişmeniz ilişkide bir çarkın farklı dönmesine ve dolayısıyla tüm sistemin değişmesine neden olacaktır.
Aile Terapistleri Aile Bireylerinin;
-
Düşüncelerine, değerlerine, umutlarına ve ihtiyaçlarına saygı duyar.
-
Yaşadıkları zorlukları ve duygularını doğru şekilde karşı tarafı irrite etmeden ifade etmeye ve birbirlerini dinlemeye teşvik eder.
-
Birbirlerini daha iyi anlamaya yardımcı olur.
-
Davranış ve sözlerinin diğer aile üyeleri üzerinde nasıl etki yarattığının farkında olmalarına yardımcı olur.
-
Aile içindeki ilişkileri keşfetmeye ve amaçları doğrultusunda çalışmaya teşvik eder.
-
Birbirlerini suçlamayı ya da kendilerini savunmayı bırakıp, birlikte çalışarak nasıl çözüme ulaşabileceklerini düşünmeye teşvik eder.
-
Hangi konularda daha iyi olduklarını ve güçlü yanlarını bulup, bununla gurur duymalarını sağlamaya çalışır.
-
Baş etme yöntemlerini, güçlü yanlarını problemlerin çözümünde kullanır.
-
Problemlerin çözümünde sorumluluk almaya teşvik eder. Bazı aile bireylerinin davranışlarını diğerlerinden daha fazla değiştirmesi gerekebilir.
Kimi zaman aile terapistleri ilişkiler konusundaki uzmanlıklarını şirket ve benzeri organizasyonlarda kullanırlar. Boyutları farklı olmakla birlikte her şirket aslında aile sisteminin büyük bir kopyasıdır. Sistemde terapist koçluk ve ara buluculuk gibi görevler üstlenebilir.