​Premenstrüel Sendrom (PMS)

​​

Premenstrüel sendrom (PMS), ruh hali değişimleri, göğüslerde hassasiyet ve yiyecek isteklerinden yorgunluk, sinirlilik ve depresyona kadar geniş bir yelpazede belirti ve semptomlar içeren bir durumdur. Adet gören kadınların dörtte üçü yaşamlarının bir noktasında premenstrüel sendrom yaşamaktadır. 

​

Premenstürel Sendromda belirtiler çoğu kadında rahatsız edici olsa da, Prementrüel Disforik Bozukluğun tersine genellikle günlük yaşamı engelleyecek kadar şiddetli değildir.

​

​

​

Premenstrüel Sendrom'un Belirtileri Nelerdir? 

​

Premenstrüel sendromun geniş bir yelpazede belirtileri gözlenir ancak çoğu kadın yalnızca aşağıdaki listeden birkaçını deneyimler.  Belirtilerin paterni bir döngüden diğerine tekrar edebilir.

​

Duygusal ve davranışsal belirti ve semptomlar şunları içerir:

• Gerginlik veya kaygı

• Depresif ruh hali

• Ağlama nöbetleri

• Ruh hali değişimleri ve sinirlilik veya öfke

• İştah değişiklikleri ve yiyecek istekleri

• Uykuya dalmakta zorluk (uykusuzluk)

• Sosyal geri çekilme

• Zayıf konsantrasyon

• Libidoda değişiklik

​

Fiziksel belirti ve semptomlar şunları içerebilir:

• Eklem veya kas ağrısı

• Baş ağrısı

• Yorgunluk

• Sıvı tutulmasına bağlı kilo alımı

• Karın şişkinliği

• Göğüslerde hassasiyet 1  

• Sivilce alevlenmeleri

• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik

​

Eğer bahsi geçen belirtiler günlük yaşamı engelleyecek kadar şiddetli ise, Premenstrüel Disforik Bozukluk (PMDD) tanımına girer.

​

​

PMS nedeni nedir?

​

Premenstrüel sendromun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak çeşitli faktörler durum katkıda bulunur:

• Döngüsel hormon değişiklikleri: Belirtiler ve şikayetler adet döngüsündeki hormon değişiklikleri ile dalgalanır ve hamilelik ile menopozda kaybolur.

• Beyindeki kimyasal değişiklikler: Adet döngüsü ile birlikte gerçekleşen beyindeki serotonin dalgalanmaları PMS belirtilerini tetikleyebilir. Yetersiz serotonin, premenstrüel depresif ruh haline, yorgunluğa, uyku sorunlarına ve yiyecek isteklerine katkıda bulunur.

• Depresyon: Bazı şiddetli PMS vakalarının altında teşhis edilmemiş depresyon yatıyor olabilir.

​

​

Ne zaman doktora görünmeli?

Yaşam tarzı değişiklikleri belirtilerinizi gidermiyorsa, belirtileriniz sağlığınızı ve günlük aktivitelerinizi etkileyecek kadar şiddetliyse bir psikiyatriste ve jinekoloğa birlikte başvurmanız uygun olacaktır. Her iksinin de dikkat edip değerlendireceği farklı parametreler ve yapacakları farklı önereleri olabilir. 

​

​

PMS tanısı nasıl konulur?

​

Premenstrüel sendromu tanısı konulabilmesi için özel kan testleri veya görüntüleme yöntemleri yoktur. Psikiyatristiniz adet döngünüzle ilişkli şikayetlerinizi dinleyecek ve bir döngü söz konusu ise şikayetlerinizi PMS'a bağlayabilir.

​

Doktora gitmeden önce en az iki adet döngüsü boyunca belirti ve şikayetlerinizi  bir takvime veya günlüğe kaydetmeniz doktorunuza oldukça yardımcı olacaktır. Özellikle PMS belirtilerinin ilk fark ettiğiniz günü ve geçtiği günü not edin. Ayrıca, adetinizin başladığı ve bittiği günleri işaretlemeyi unutmayın.

​

Kronik yorgunluk sendromu, tiroid bozuklukları ve depresyon ve anksiyete gibi ruh hali bozuklukları dahil olmak üzere belirli durumlar PMS'yi taklit edebilir. Doktorunuz ayırıcı tanı için tiroid fonksiyon testi veya anksiyete ya da depresyona yönelik tarama testleri gibi testler isteyebilir.

​

​

PMS Tedavisi

​

Birçok kadın için yaşam tarzı değişiklikleri PMS belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak belirtilerinizin şiddetine bağlı olarak hem psikiyatristiniz hem kadın doğum uzmanınız premenstrüel sendrom için bir veya daha fazla ilaç reçete edebilir.

​

Premenstrüel sendrom için yaygın olarak reçete edilen ilaçlar şunlardır:

• Antidepresanlar. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) olarak adlandırılan antidepresanların PMS'a bağlı belirtileri azaltmaya yardımcı olduğu çalışmalarda gösterilmiştir. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar), şiddetli PMS veya premenstrüel disforik bozukluk (PMDB) için ilk basamak tedavidir. Günlük olarak alınabilecekleri gibi, psikiyatristiniz adetiniz başlamadan sadece iki hafta önce kullanmanıza da karar verebilir. Bu durum şikayetlerinizin şiddeti, ne kadar zaman önce başladığı ve sürdüğü ve eşlik eden başka ruhsal bir hastalığınızın ya da risk faktörünüzün olup olmadığı ile ilişkilidir. 

• Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler). Adetinizden önce veya başlangıcında alınan ibuprofen veya naproksen sodyum gibi steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) krampları ve göğüs rahatsızlığını hafifletebilir.

• Diüretikler. Egzersiz ve tuz alımını sınırlamak PMS'nin kilo alımını, şişmesini ve gazını azaltmak için yeterli olmadığında,  diüretik kullanmak vücudunuzun böbrekleriniz yoluyla fazla sıvıyı atmasına yardımcı olabilir. Doktorunuz ödem konusunda sşze yardımcı olacaktır.

• Hormonal kontraseptifler. Bu reçeteli ilaçlar yumurtlamayı durdurur ve bu da PMS semptomlarından rahatlama sağlayabilir.

​

​

​

PMS için kendi kendinize yapabilecekleriniz

​

Bazen diyet, egzersiz gibi günlük hayat şeklinizde değişiklikler, premenstrüel sendromun belirtilerini yönetmekte size yardımcı olabilir.

 

Bu ipuçlarını deneyin:

• Diyetinizi değiştirin

  • Şişkinliği ve dolgunluk hissini azaltmak için daha küçük, daha sık öğünler yiyin.

  • Şişkinliği ve sıvı tutulmasını azaltmak için tuzu ve tuzlu yiyecekleri sınırlayın.

  • Meyveler, sebzeler ve tam tahıllar gibi kompleks karbonhidratlar açısından zengin yiyecekleri seçin.

  • Kalsiyum açısından zengin yiyecekleri seçin. Süt ürünlerini tolere edemiyorsanız veya diyetinizde yeterli kalsiyum alamıyorsanız, günlük kalsiyum takviyesi yardımcı olabilir.

  • Kafein ve alkolden kaçının.

• Egzersizi düzenli rutininize dahil edin

  • Haftanın çoğu günü en az 30 dakika tempolu yürüyüş, bisiklete binme, yüzme veya diğer aerobik aktiviteler yapın. Düzenli günlük egzersiz genel sağlığınızı iyileştirmeye ve yorgunluk ve depresif ruh hali gibi belirli belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir.

• Stresi azaltın

  • Bol bol uyuyun.

  • Baş ağrılarını, kaygıyı veya uyku sorunlarını (uykusuzluk) azaltmaya yardımcı olmak için aşamalı kas gevşetme veya derin nefes egzersizleri yapın.

  • Rahatlamak ve stresi azaltmak için yoga veya masajı deneyin.

• Belirtilerinizi birkaç ay kaydedin

  • Belirtilerinizin tetikleyicilerini ve zamanlamasını belirlemek için bir not alın. Bu, onları azaltmaya yardımcı olabilecek stratejilerle müdahale etmenizi sağlayacaktır.

• Vitamin takviyeleri. Kalsiyum, magnezyum, E vitamini ve B-6 vitaminlerinin semptomları yatıştırdığı bildirilmiştir, ancak kanıtlar sınırlıdır.

• Bitkisel tedaviler. Bazı kadınlar ginkgo, zencefil, hayıt (Vitex agnus), çuha çiçeği yağı ve sarı kantaron gibi bitkilerin kullanımıyla PMS semptomlarında rahatlama bildirmektedir. Ancak, zayıf birkaç bilimsel çalışma dışında herhangi bir bitkinin PMS belirtilerinde etkili olduğunu destekleyen çalışma bulunmamaktadır. Yan etkileri olabileceğinden veya aldığınız diğer ilaçlarla etkileşime girebileceğinden herhangi bir bitkisel ürün almadan önce mutlaka doktorunuza danışmayı unutmayın. 

• Akupunktur. Bazı kadınlar akupunktur tedavisinden fayda görmektedir.​​​​

​