Eski uygarlıklardan beri, modern dinlerde de olmak üzere, yeni yılda sözler verilir ve adaklar adanır. Her yeni yıl bize yeni başlangıçlar için farazi beyaz sayfalar verir. Bu sayfalara dileklerimiz ile başlarız. Bazı dileklerimiz ise doğrudan bize bağlıdır. Bu yüzden her yeni yılda dileklerle birlikte kararlar alınır ve sözler verilir. Birçok kişinin yeni yıl için en büyük hedefi sağlık ve egzersiz iken, sırasıyla para, ilişkiler, kariyer, tatil ve eğitim diğer alınan sık kararlardan. Çalışmalara göre alınan bu kararların %30’u 2 hafta sonunda, %80’i ise 3 ay sonunda başarısızlıkla sonuçlanmakta. Bu sonuçlara göre verdiğiniz yeni yıl sözüne uyamamış olmak beceriksiz ya da iradesiz olduğunuzu göstermiyor. Sadece normalsiniz.
Yeni yılın ilk heyecanı geçip normal hayat rutinine döndüğünüzde bir önceki yılın tutulamayan sözleri, yarıda kalmış kararları moralinizi bozup ve kış mevsimini ümitsiz, karanlık bir hale getirebilir. Anlık hazları erteleyerek hedeflerine ulaşan insanların kullandığı 9 strateji ile siz de yeni yıl kararlarınızı başarabilirsiniz.
1. Tek hedef belirleyin:
Alışkanlıklar zaman içinde gelişir. O yüzden de yeni alışkanlıklar edinmek de zaman alır ve zorlayabilir. Alışkanlıkları değiştirme kararı kolay alınsa da, kolay uygulanmazlar. Aldığınız kararlar sizi ruhsal, fiziksel, sosyal ve duygusal olarak zorlayacaktır.
Yeni yıl kararlarına uyulamamasının en sık nedenlerinden biri çok fazla kararın aynı anda alınmasıdır. Yeni yıl kararları listenizin haftalık eve alınması gerekenler listenizden uzun olması göz korkutucu olabilir.
Yeni yıl kararlarını ben savaş alanına benzetiyorum. Taktiksel planlamalar önemli olduğu gibi adam sayısı da önemli savaşı kazanabilmek için. Eğer ikinci bir savaş alanı varsa adam sayısı düşer ve düşman üstünlük elde eder. Yani iki yeni yıl hedefi demek iki savaş alanı ve güç kaybetmektir.
Birden çok hedefiniz varsa hangisinin sizin için öncelikli olduğuna karar verin. Her bir hedef için ilk 6 adımı planladıysanız sıradaki hedefe geçebilirsiniz. Eğer sizi çok zorlayacak büyük bir hayat değişikliği içeriyor ise hedefiniz, iki zorlu hedefi aynı anda başlatmayın. Daha kolay uygulanabilir, daha kolay hedeflerinizi başlatabilirsiniz. Kendinize bir anda yüklenmeyin, tüm sene ve bir hayat sizin.
2. Hazinenizi bulun:
Karar aldığınızda bunları basitçe sadece istiyor olmanız yeterli olmaz. Kararlarınızın ardında derinde bir yerde, gerçekten kalpten istediğiniz, sizin için anlamı olan "hazine" gibi değerli özlemler olmalı. Niye istediğinizle ilgili siz de ikna olmalısınız ki, gerçekten elde etmek çabalayasınız. Neden istiyorsunuz, hayatınızda ne değişecek hayal kurun, bunları yazarak görselleştirin. Hedefinize ulaştığınızda elde edeceklerinizi hergün görebileceğiniz bir yere asın veya slogan halinde yazıp telefonuzun ana ekranına koyun. Bu kararı neden aldığınıza odaklanmak ve hatırlamak gerçekleştirebilmeniz için sizi motive edecektir. Aksi halde kararınızı alır almaz unutmanıza şaşırmamak gerekir.
3. Gerçekçi olun:
Birçok kişi hayatında düzenli olarak hedefler belirlemez. Her yeni yılda hedef belirlemek, adet üzerine oynadıkları bir oyun ya da piyango çekilişi gibidir. Dolayısıyla nasıl hedef belirleyeceklerini ve neler yapabileceklerini bilemediklerinden, doğru yeni yıl kararları alamayabilirler. Çalışmalara göre başarısız olan kişilerin %35’i gerçekçi hedefler koymamış. Kusursuz ve mükemmeliyetçi kararlar uygulanamamaya mahkumdur. "Hergün", "her zaman", "hiçbir zaman", "asla" ile başlayan çümleleri unutun. Hedefleriniz bir yıl içinde ulaşılamayacak kadar uzak olmasın. "Düşüncenin gücü", "hayal et olsun" denilirken kastedilen, olmayacak hayaller kurmanız değildir. Gerçekçi ve optimal isteklerde bulunmak gerekir. Nihai ya da büyük bir hayaliniz tabiki olabilir ama bunu küçük parçalara bölmek ya da basamaklandırmak gerçekçi olmalarını sağlar. Bazen bazı hedefler birden çok seneye bile bölünebilir.
4. İyi tanımlayın:
Tek ve gerçekçi hedef belirlediniz, gerçekten neden istediğinizi biliyorsunuz ve sizin çok önemli. Peki bu kararınızı gerçekleştirdiğinizi nasıl anlayacağız? Örneğin bu hata sıklıkla kilo vermekle ilgili yeni yıl kararlarında sık yapılan bir hatadır. Sadece “Kilo vermek istiyorum” demek yeterli değildir. Hedefinizi iyi tanımlayın. Gözleri görmeyen, kulakları duymayan birine tarifler gibi kendinize tarifleyin. Ne kadar kilo vermek istiyorum sorusu cevaplanmadan karar verilemez. Kilo vermek gerçekçi bir hedef olabilir. Evet kilo verebilirsiniz ama belirlediğiniz kilo gerçekçi olmayabilir. Bir önceki adıma geri dönün. Küçük adımlara bölün ve haftalık ya da aylık küçük ara hedefler belirleyin.
5. Randevulaşın:
Yeni yıl kararlarına uyulamamasının ikinci en büyük nedeni, insanların kararları ile ilgili ne kadar mesafe katetiklerini düzenli olarak takip etmemeleridir. Hatta çoğunlukla kararlarla ilgili gelişen değişime dair hiçbir takip yapılmaz ve sadece istenen sonuca odaklanılır.
Basamaklandırmak ve her basamak için gerçekçi bir zaman aralığı belirlemek, kendini takip etmek ve motive kalmak için iyi bir yoldur. Aksi halde nihai hedefe çok yol olduğunu düşünüp, başardıklarınızı da görmezden gelip yarı yolda kalabilirsiniz.
Ara hedefleri/basamakları belirledikten sonra, her basamak için zaman belirleyin. Kendinize program yapın. Hedefinize çok arzuladığınız bir sevgili gibi yaklaşın. Onunla randevulaşın. Yavaş ve emin ilerleyin. Ara hedefleriniz domino taşı efekti ile sizi nihai hedefinize taşıyacak. Her basamağı tamamladığınızda kendinizi küçük şeylerle ödüllendirin.
6. Planlayın:
Mutlaka kararınızın tamamlanacağı son tarihi kafanızda netleştirmeye çalışın. Bunu yaparken aceleci olmayın. Tarihler ve ara hedefleri belirledikten sonra, iş kurar gibi riskleri, engelleyicileri, çeldiricleri, destekleyenleri ve kaynaklarınızı yazın. Hedefinize ulaşmayı kolaylaştırmak için bunları nasıl kullanabileceğinizi düşünün. Önlem alabileceğiniz konular, çevresel olarak yapabileceğiniz değişiklikler var mı gözden geçirin. Ara hedefler için yapılması gerekenleri belirleyin. Yaptığınız planı günlük hayatınızın içine monte edin. Günlük işlerinizle uyuşmayacak gerçekçi olmayan planlardan kaçının.
7. Reklam yapın:
Çalışmalara göre yeni yıl kararlarını gerçekleştirebilenlerin %75’i , karar verdiklerinde bunu çevresiyle paylaşmış. Yeni yıl kararları birçok kişi için benzerdir. Dolayısıyla kararınızı arkadaşlarınızla paylaşmak, hedefinize giden yolda size yol arkadaşı bulabilmenize yardımcı olur. Kararlarınızı kendinize saklamayın. Ailenizle, arkadaşlarınızla hatta sosyal medya kanalıyla tanıdıklarınızla hedefinizi paylaşarak hedefinizin reklamını yapın. Ne kadar çok insan bilirse o kadar hatırlatıcınız olur ve başarmak için o kadar çok üzerinizde baskı hissedersiniz.
Gerekli desteği bulamıyorsanız, kararınızı gerçekleştirmenizi kolaylaştıracak profesyonel programlara/kurslara katılabilir ya da bir terapistten yardım alabilirsiniz. Terapist düşünceleriniz, duygularınız ve davranışlarınız arasındaki bağı anlamanıza ve hedefinizi gerçekleştirebileceğiniz stratejiler geliştirmenize yardımcı olabilir.
8. Ödül verin:
Hem son hedef hem de nihai hedefler için kendinize ödüller verin. Ara hedeflerde alacağınız küçük ödüller sizi bir sonraki basamağı çıkabilmeniz için motive eder. Ödül olmadan bir sonraki adıma geçerseniz başarınızı küçümsemiş olursunuz. Hatta kendinizdeki gelişmeyi farkedemeyip yarı yolda tamamen ümitsiz de kalabilirsiniz. Ara hedefleri başardığınızda bunu mutlaka çevrenizle paylaşın. Her ne kadar kendinizi ödüllendirseniz de, çevrenizin övgüleri de kendinize olan güveninizi ve başaracağınıza inancınızı daha fazla arttırır. Ara ödüller dışında, karar aldığınız ama zorlandığınız konuyu kendinize ekstra bonus ile pazarlayın. Nasıl satılmayan ürünleri çok satılan ürünlerin yanına az bir bütçe ile koyup marketlerde satıyorlarsa, siz de zorlandığınız aktiviteyi sevdiğiniz bir aktivite ile kombinleyin. Ara hedeflerinizi tamamladığınızda hak ettiğiniz gururu yaşayın.
9. Affedici olun:
Mükemmeliyet insanoğlu için ulaşılmazdır. Makineler bile mükemmel olmuyorsa insan olmanın gereğinin hata yapmak ve hatalarından öğrenebilmek olduğunu kabullenmek gerekir. Hata yapabilirsiniz! Hata yapma lüksünüz olmalı. Yeni yıl hedefinize ulaşmak için yürüdüğünüz yolda geri adımlar, tökezlemer hatta düşmeler olabilir.
Ya hep ya hiç düşünme tarzını bırakın. Kararınıza sahip çıkın. Moral bozup, pes edip tamamen bırakmaktansa, duraklamalar da olsa yavaş da olsa yola devam etmenin hiçbirşey yapmamaktan daha iyi olduğunu hatırlayın. Her şekilde başladığınız konumdan daha iyi noktada olacaksınız. Yaptığınız hatayı doğuran faktörleri özel dedektif gibi araştırın. Yeni yıl hedefinize ulaşmanızda size yardımcı olan diğer sekiz basamağı yeniden gözden geçirin. Aynı hataya düşmenizi engel olacak gerekli değişiklikleri yapın. Hedefinize giden yolun inişleri ve çıkışları olabileceğini unutmayın.
Yeni yıl hedefini başarmak bir şans değil. Yeni bir yıl sizi bekliyor. Hayallerinize, arzularınıza, hedeflerinize ulaşmanızı diliyorum 2023’te. Yeni yılınız kutlu olsun. Sevgilerimle